Erik Satie 

Kreeg op zesjarige leeftijd les van de organist Vinot in zijn geboortestad. Zijn studie aan het Parijse conservatorium, waar hij van 1879 tot 1886 piano (bij Mathias) en compositie (bij Tadou) studeerde, bleef onvoltooid als gevolg van zijn weerzin tegen de schoolse opleiding. Vele jaren werkte hij als pianist in verschillende cabarets van Montmartre, waar hij in contact kwam met de componist-alchemist Dynam-Victor Fumet (1867?1949) en de leiders van een Rozekruisersbeweging, waarbij hij zich korte tijd aansloot. Hij stichtte zijn eigen Église métropolitaine d'art de Jésus conducteur, waarvan hij zelf alleen deel uitmaakte. Van directe invloed op zijn werk werd de confrontatie met de Aziatische muziekculturen tijdens de Parijse Wereldtentoonstelling van 1889. Van 1905 tot 1908 studeerde Satie contrapunt aan de Schola Cantorum, waar Vincent d?Indy en Albert Roussel zijn leraren waren. In 1913 leerde hij Strawinsky kennen, die hij de weg van het neoclassicisme zou wijzen.

Jean Cocteau zette hem aan tot zijn eerste grote werk, het ballet Parade (1917), geschreven voor Diaghilev in samenwerking met Cocteau en Picasso. Het schandaal van de première bezorgde Satie op slag bekendheid en werd tevens aanleiding voor Cocteau tot het schrijven van het beroemde schotschrift Le coq et l'arlequin (1918), waarin deze Saties klassieke eenvoud boven het vaag en decadent geachte impressionisme van Debussy en Ravel stelde. Hoewel hij zelf geen voorstander was van een ?Satie-school? of ?satisme?, heeft Satie niettemin tal van jonge componisten beïnvloed, o.a. die van de Groupe des Six en van de École d'Arcueil. In zijn werk, met name in zijn streven naar een volkomen neutrale en objectieve muziek, kan men tevens het begin zien van de weg die John Cage na de Tweede Wereldoorlog is ingeslagen. Saties experimenten met een ?musique d'ameublement? hebben in het licht van de huidige industriële vervaardiging van achtergrondmuziek (muzak) een historische betekenis gekregen.

Overig werk: Ballet en dansmuziek: Uspud, ballet chrétien (1892; J.P. Contamine de Latour); Geneviève de Brabant (1899?1900; operette v. marionetten; idem); Jack in the box (1899; pantomime v. piano; Depaquit; geork. d. D. Milhaud, 1926); Parade, ballet réaliste (1916?1917; Cocteau); Mercure (1924; Massine); Relâche (1924; Picabia); La belle excentrique (1920). ? Toneelmuziek: Cinq grimaces pour ?Le songe d?une nuit d?été? (1915). ? Filmmuziek: Cinéma (1924). ? Kamermuziek: Choses vues à droite et à gauche (sans lunettes) (1914; v. viool en piano); Musique d'ameublement (1917; klein ens.); Musique d'ameublement (met Milhaud; 1920, v. 3 klar., trombone en piano). ? Piano: Valse-ballet (1885); Trois sarabandes (1887); Trois gymnopédies (1888; nr. 1 en 3 geork. d. Debussy); Trois gnossiennes (1890); Première pensée rose + croix (1891); Sonneries de la rose + croix (1892); 4 préludes: Fête donnée par des chevaliers normands en l?honneur d?une jeune demoiselle (XIe siècle) (verm. 1892); 2 Préludes du Nazaréen (1892); Danses gothiques (1893); Prélude d'Eginhard (verm. 1893); Prélude de la porte héroïque du ciel (1894; geork. d. R. Manuel, 1912); The dreamy fish (1901); Pièces froides (Airs à faire fuir; Danses de travers; 1897); Trois morceaux en forme de poire (1903; v. piano 4-handig); Passacaille (1906); Préludes en tapisserie (1906); Aperçus désagréables (1908?1912; v. piano 4-handig); En habit de cheval (1911; v. piano 4- handig); Véritables préludes flasques (pour un chien) (1912); Les pantins dansent (1913); Descriptions automatiques (1913); Embryons desséchés (1913); Croquis et agaceries d?un gros bonhomme en bois (1913); Chapitres tournés en tous sens (1913); Menus propos enfantins; Enfantillages pittoresques; peccadilles importunes (1913; v. kinderen); Vieux sequins et vieilles cuirasses (1913); Trois valses distinguées du précieux dégoûté (1914); Sports et divertissements (1914); Avant?dernières pensées (1915); Sonatine bureaucratique (1917); 5 nocturnes (1919); Premier menuet (1920); Sonnerie pour réveiller le bon gros roi des singes (1921); Carnet d'esquisses et de croquis pour piano (rev. R. Caby; uitgeg. 1968); Musiques intimes et secrets pour piano (idem); Nouvelles pièces froides pour piano (post. uitgeg., 1968); Petite ouverture à danser pour piano (rev. R. Caby; uitgeg. 1968); Douze petits chorals pour piano (idem); Six pièces de la période 1906?1913 (Ed. Salabert; 1968). ? Operette: Le piège de Méduse (1913; operette, eig. tekst); Fragment voor een operette Pousse l'amour (M. de Féraudy; 1903). ? Zang en instr.: Messe des pauvres (1893?1895; v. orgel of piano en koor); Socrate, drame symphonique (1917?1918; v. sopraan en kl. ork.; n. Plato). ?Liederen: Trois mélodies (1886; J.P. Contamine de Latour); Chanson (1887; idem; rev. R. Caby); Drie walsliederen (Je te veux; Tendrement; Poudre d?or; 1897); Le Piccadilly marche (1904); La diva de l'empire (verm. 1904); Chanson médiévale (1906; C. Mendès; rev. R. Caby); Trois poèmes d'amour (1914; eig. tekst); Trois mélodies (1916); Quatre petites mélodies (1920); Ludions (1923; L.-P. Fargue).